“ნეტავ რას უცდის მთავრობა?!” – რევმატოიდული ართრიტით დაავადებული პაციენტები დაპირებულ მკურნალობის ხელმისაწვდომობას ითხოვენ

დედაქალაქში მცხოვრები რევმატოიდული ართრიტით დაავადებული პაციენტები დახმარებას ითხოვენ, ისინი თბილისის მერს კახი კალაძეს პროგრამის დროულად ამოქმედებას სთხოვენ, მნიშვნელოვანია ისიც  რომ ეს დაპირება საარჩევნო პროგრამით იყო გათვალისწინებული და დღემდე არ შესრულდა. წლის ბიუჯეტში რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტები არ მოიაზრებიან და შემდეგ წელს არავინ იცის რა ბედი ელით. პეტიციის ხელმომწერები ცდილობენ მთავრობის ყველა რგოლს შეახსენონ მათი პრობლემა, რადგან მკურნალობა დიდ ხარჯებთან არის დაკავშირებული, წინააღმდეგ შემთხვევაში კი უმძიმესი გამოსავალი ელით, რაც დაავადების გართულებებში, უნარშეზღუდულობის განვითარებასა და მუდმივ ტკივილებში გამოიხატება.

როგორც ექიმებისგან შევიტყვეთ, დაავადება პროგრესირებადია და ყოველი დღე ამ ტიპის პაციენტებისთვის მნიშვნელოვანია. ჯანმოს მონაცემებით რევმატოიდული ართრიტით მსოფლიოს მოსახლეობის 1% არის დაავადებული. სამწუხაროდ ჯერჯერობით ამ დაავადებასთან დაკავშირებული ინფორმაცია საქართველოში არსებული მდგომარეობის შესახებ ვერსად მოვიპოვეთ, რადგან მსგავსი ოფიციალური სტატისტიკა არ არსებობს.

რადგან ყველა პროგრამა დაფინანსების გარეშე უბრალოდ ვერ ამოქმედდება პირველი ადრესატად დედაქალაქის საკრებულო შევარჩიეთ და  შეკითხვები ჯანდაცვის კომისიის წევრს,  ვატო სურგულაძეს დავუსვით.

• 2020 წლიდან აჭარის რეგიონში რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტებისთვის სპეციალური პროგრამა ამოქმედდა და ბიოლოგიური პრეპარატებით ადეკვატური მკურნალობა ხელმისაწვდომი გახდა. რას გეგმავს თბილისის საკრებულო რევმაროიდული ართრიტის პროგრამის ამოქმედების თაობაზე დედაქალაქში და სხვა რეგიონებში, ან როდის აპირებთ ამ თემის აქტუალიზაციას?
• ამ დაავადების მართვის პროცესში და მედიკამენტოზურ უზრუნველყოფაში სახელმწიფოს ჩართულობა არის აუცილებელი.
• აჭარაში პროგრამა უკვე მოქმედებს და ჩვენი მოქალაქეები იღებენ მომსახურებას, ეს შერჩევითი დამოკიდებულება ხომ არ არღვევს პაციენტთა უფლებებს?
• ის გამოცდილება ნამდვილად აქვს საქართველოს აჭარის მაგალითზე, ჯანმრთელობის და სოციალური დაცვის სამინისტრო ნამდვილად ახორციელებს შესაბამის პროგრამას. რაც გულისხმობს, რევმატოიდული ართრიტის მძიმე ფორმით და იდიოპათიური მაანკილოზებელი სპონდილიტით დაავადებული პაციენტების მკურნალობის დაფინანსებას ძვირადღირებული ბიოლოგიური მედიკამენტებით. რევმატოიდული ართრიტის მძიმე ფორმით და იდიოპათიური მაანკილოზებელი სპონდილიტით დაავადებულ საქართველოს მოქალაქეებს დადასტურებული დიაგნოზით, რომლებიც ვაუჩერის გაცემის პერიოდისათვის უწყვეტად არიან რეგისტრირებულნი აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ტერიტორიაზე არანაკლებ ერთი წლის განმავლობაში. ასევე, განსხვავებას მედიკამენტის ღირებულებასა და სამინისტროს მიერ დასაფინანსებელ თანხას შორის ფარავს პაციენტი.
• დაავადებული მოქალაქეები პეტიციით ითხოვენ მთავრობის ჩართულობას და თემის დაჩქარებას, რადგან მათთვის ყოველი დღე მნიშვნელოვანია?
• შესაძლებელია და აუცილებელია ამ პროგრამის განხორციელება ქვეყნის სხვა რეგიონებში და ქალაქებში. მაგრამ საბოლოოდ ამ პროგრამის დაფინანსება უნდა გადავიდეს ფედერალურ დონეზე. საქართველოს ყველა მოქალაქემ, ვინც არის დაავადებული ამ დაავადებებით, ანალოგიური დახმარება მიიღოს…. რომ არ იქმნებოდეს უსამართლობის განცდა სხვადასხვა რეგიონების მაცხოვრებლების შორის.

რადგან მერის საარჩევნო პროგრამა დაავადებულებს პროგრამის დაფინანსებას დაპირდა მივმართეთ დედაქალაქის მერიას საიდანაც ასეთი პასუხი მივიღეთ:

“თბილისის მერის კახა კალაძის 2021 წლის წინასაარჩევნო პროგრამიდან, მერიის ჯანდაცვისა და სოციალური მომსახურების საქალაქო სამსახურმა, მიმდინარე წელს, ჯანდაცვის მიმართულებით უკვე დაიწყო „სოციალურად დაუცველი საპენსიო ასაკის პირებისთვის მედიკამენტების დაფინანსების“ ე.წ. 500 ლარიანი ვაუჩერის პროგრამა, „დაავადებათა სკრინინგის“ პროგრამას დაემატა ორგანიზებული სკრინინგის კომპონენტი და „გაფანტული სკლეროზის სამკურნალო მედიკამენტების“ პროგრამას დაემატა მაღალტექნოლოგიური კვლევების დაფინანსების კომპონენტი. რაც შეეხება „რევმატოიდული ართრიტის სამკურნალო მედიკამენტის დაფინანსების პროგრამას“, რომელიც, ასევე, გათვალისწინებულია, მისი და სხვა დანარჩენი პროგრამების განხორციელება დაგეგმილია საარჩევნო პროგრამით განსაზღვრულ ვადაში”, – თბილისის მერიის ჯანდაცვისა და სოციალური მომსახურების საქალაქო სამსახურის ჯანდაცვის განყოფილების უფროსი ნათია ვერძაძე.

პაციენტების მოსაზრების გასაგებად იმ მოქალაქეებს მივმართეთ ვინც პეტიციის შედგენაში მიიღო მონაწილება და ითხოვს სახელმწიფოსგან დახმარებას. ეს მათი პირველი მცდელობა არ არის. გასულ წელს მიმართეს მთავრობის თითქმის ყველა აღმასრულებელ რგოლს და საჩუქრად თაბაშირის ხელის სკულპტურაც გაუგზავნეს ნიშნად იმისა, რომ დახმარება გადაუდებლად სჭირდებათ, თუმცა ამაოდ. ინგა მამუჩიშვილი სწორედ, ასეთი, პაციენტია, პროფესიით ექიმს რევმატოიდული ართრიტი გამოუვლინდა, ის იოლად არ დანებდა და 2016 წელს სათავეში ჩაუდგა “რევმატოიდული ართრიტით დაავადებულ პაციენტთა კავშირს”, რომელიც მიზნად ისახავს დაავადების ირგვლივ ცნობიერების ამაღლებას და პაციენტთა დახმარებას. რევმატოიდული ართრიტი 2003 წელს დაუდგინდა. მას შემდეგ თითქმის 20 წელია დღე არ გასულა წამლის და ტკივილის გარეშე. ხელის მტევნებმა და თითებმა განიცადეს თავლშისაცემი დეფორმაცია. ყოველდღიური მარტივი, ელემენტარული საქმიანობა ჩემთვის სერიოზულ პრობლემას და სირთულეს წარმოადგენს.

• რას ემსახურება “რევმატოიდული ართრიტით დაავადებულ პაციენტთა კავშირი”?
• ამ დაავადებასთან დაკავშირებით შეიქმნა, ასევე ემსახურება ექიმთა ცნობადობის ამაღლებას და მკურნალობის ხელმისაწვდომობას, რადგან დაავადების დიაგნოსტიკა და მკურნალობა დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული. რევმატოიდული ართრიტი ეს არის შემაერთებელი ქსოვილის დაზიანებით მიმდინარე აუტოიმუნური დაავადება, შეუქცევადი პროცესია და გამოიხატება პირველ რიგში წვრილი სახსრების და არამარტო დაზიანებით,გაუსაძლისი ტკივილით,სახსრების შებოჭილობით,დროთა განმავლობაში დაავადება პროგრესირებს,პროცესში ერთვება სხვადასხვა სისტემა,სახსრები დეფორმირდება და ადამიანი არადროული დიაგნოსტიკის და არასათანადო მკურნალობის შემთხვევაში შეიძლება შშმ პირად ჩამოყალიბდეს! უფრო გასაგები რომ იყოს,ეს არის პროცესი,როდესაც იმუნურ სისტემაში იწყება განუკითხაობა და საკუთარი იმუნური სისტემა იწყებს ბრძოლას საკუთარი შემაერთებელი ქსოვილის წინააღმდეგ! დაავადებას მართავს ექიმი რევმატოლოგი და მისი გადაწყვეტილებით კიდევ სხვა სპეციალისტები,ვისი ჩართვაც გახდება აუცილებელი დაავადების კლინიკური სურათის განვითარების მიხედვით! გამომწვევი მიზეზები ბოლომდე უცნობია,თუმცა გარკვეულ როლს თამაშობს გენეტიკური ფაქტორი,ინფექციები,სტრესული სიტუაციები..
• როგორც ვიცით გავრცელდა პეტიცია, რას ითხოვთ სახელმწიფოსგან?
• მკურნალობა ხორციელდება აუცილებლად ექიმი-რევმატოლოგის მეთვალყურეობით, თვითმკურნალობა დაუშვებელია, როდესაც მამოდიფიცირებელი მკურნალობის მიმართ პაციენტის ორგანიზმს აღენიშნება აუტანლობა ან რეზისტენტობა, მკურნალობაში ასევე ექიმის გადაწყვეტილებით ერთვება ბიოლოგიური პრეპარატები,რომელიც საუკეთესო შედეგს იძლევა უხშირესად და პაციენტი გადაყავს რემისიის მდგომარეობაში, სწორედ ამ დაფინანსებას და პროგრამის ამოქმედებას ითხოვს პაციენტთა კავშირი ხელისუფლებისგან, მრავალჯერ მივმართეთ თხოვნით მერიას,ჯანდაცვის სამინისტროს,მაგრამ ჯერჯერობით უშედეგოდ,ამჟამად კიდევ ვაწარმოებთ პეტიციაზე ხელმოწერებს და გვინდა კვლავ ვითხოვოთ დახმარება! ამას ჩვენთვის სასიცოცხლო მნიშვნელობა აქვს,რათა გავიუმჯობესოთ ცხოვრების ხარისხი და უბრალოდ ავირიდოთ თავიდან შშმ პირად ჩამოყალიბება.

მიუხედავად იმისა, რომ სახლემწიფოს სტატისტიკა არ გააჩნია პაციენტთა რაოდენობა მეტყველებს იმაზე, რომ რევმატოიდული ართრიტის მძიმე და საშუალო ფორმებით ბევრი ადამიანი იტანჯება. ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტის მოწვეული ლექტორი ნინო ჩხეტია დეტალურად გვიყვება დაავადების სიმწვავესთან დაკავშირებით და იმ რისკების ირგვლივ რაც ამ დაავადებას ახლავს თან

• დაავადება იმდენად მწავავე, პროგრესირებადია და მათი მკურნალობა დღეს არ არის ხელმსიაწვდომი ირღვევა თუ არა დღეს ამ პაციენტთა უფლებები?რაში ხედავთ გამოსავალს?
• დაავადება ქრონიკულია და პროგრესირებადი, იწვევს სახსრების დეფორმაციას, უნარების და მარტივი საქმიანობის შეზღუდვას, აღარაფერს ვამბობ გაუსაძლის ტკივილებზე. კლასიკური პრეპარატებით მკურნალობას ყველა პაციენტის ორგანიზმი ვერ იღებს, ზოგჯერ არაეფექტურია, ვითარდება რეზისტენტობა, ან მძიმე გვერდითი ეფექტები. საბედნიეროდ არსებობს ბიოლოგიური პრეპარატები, რომელსაც ძალიან კარგი შედეგი აქვს, მაგრამ ჩვენთვის, პაციენტებისათვის ის ხელმიუწვდომელია მისი  მაღალი ფასის გამო. მე რამდენიმეჯერ თანადაფინანსებით შევძელი ამ პრეპარატის მიღება და ძალიან კარგი შედეგი მქონდა. მსოფლიო მედიცინაში არსებობს ბიოლოგიური პრეპარატები, რომელიც აჩერებს დაავადების პროგრესირებას და სამომავლოდ შეიძლება მისი განკურნებაც კი იყოს შესაძლებელი.
• პეტიცია შეიმუშავეთ, რას ითხოვთ მთავრობისგან?
• რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტები და რევმატოლოგები გავერთიანდით, რათა პაციენტებისთვის ხელმისაწვდომი გახდეს ადექვატური მკურნალობა, რომელიც საგრძნობლად აფერხებს დაავადების პროგრესირებას. დღეს, პაციენტები კვლავ დაფინანსების მოლოდინში ვართ, ჩვენთვის თითოეული დღე, საათი, წუთი… სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. დროული დაფინანსების არარსებობის გამო პაციენტები დღითიდღე ვკარგავთ ქმედუნარიანობას, რაც ამძიმებს ჩვენს ჯანმრთელობის ზოგად მდგომარეობას. ჩვენ გვჭირდება ადეკვატური მკურნალობის დაფინანსება, რათა არ მივეჯაჭვოთ ეტლს და შევძლოთ სრულფასოვანი სიცოცხლით ცხოვრება. რევმატოიდული ართრიტით დაავადებულ პაციენტთა კავშირმა მიმართა თბილისის მოთხოვნით, რომ 2022 წლის ჯანდაცვის პროგრამაში მომხდარიყო რევმატოიდული ართრიტით დაავადებული პაციენტების მკურნალობის დაფინანსების პროგრამის ინტეგრირება, რადგან 2020 წლიდან აჭარის რეგიონში რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტებისთვის სპეციალური პროგრამა ამოქმედდა და ბიოლოგიური პრეპარატებით ადეკვატური მკურნალობა ხელმისაწვდომი გახდა. რევმატოიდული ართრიტით დაავადებული პაციენტები სახელმწიფოსგან ბიოლოგიურ პრეპარატებზე ხელმისაწვდომობის გაზრდასა და მკურნალობის დროულ დაფინანსებას ვითხოვთ.

იმისათვის რომ უფრო დეტალურად გავრკვეულიყავით, კონკრეტულად რა საჭიროებები აქვთ რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტებს ექიმი ნინო ცისკარიშვილი გვპასუხობს:

„რევმატოიდული ართრიტის მქონე პაციენტებს, აწუხებთ სახსრების ტკივილი, შესივება, დეფორმაცია, ფუნქციის შეზღუდვა. ხშირია არასახსროვანი გამოვლინებებიც, მაგალითად, სასუნთქი სისტემის მხრივ, რაც კიდევ უფრო ართულებს პაციენტის მდგომარეობას. რევმატოიდულ ართრიტის სიმპტომები იმდენად შემაწუხებელია პაციენტისთვის, რომ როგორც წესი, ექიმს მეტ–ნაკლებად დროულად მიმართავენ. მეორე საკითხია, რამდენად დროულად ხდება პაციენტის ექიმ–რევმატოლოგთან გადამისამართება, დროული დიაგნოსტირება, დაავადების აქტივობის და პროგნოზული მარკერების სწორად შეფასება და შესაბმისი მკურნალობის დანიშვნა. სწორედ ამ მიმართულებით გვაქვს პრობლემები, რომელზეც ამ ეტაპზე აქტიურად ვმუშაობთ და ვცდილობთ, ამ კუთხით ცნობიერების ამაღლებას. ამასთან, უკვე პრაქტიკულად დავასრულეთ მურნალობის ნაციონალურ რეკომენდაციაზე მუშაობა, რომელიც დაავადების მართვის თანამედროვე სტანდარტებს ქართულ ენაზე ყველასათვის ხელმისაწვდომს გახდის“

მნიშვნელოვანია, რომ დიაგნოსტირების შემდეგ აუცილებელია დაავადების აქტივობის და პროგნოზული მარკერების შეფასება, რის მიხედვითაც ხდება კონკრეტულ პაციენტზე მორგებული მკურნალობის გეგმის შედგენა. როგორც წესი, მკურნალობის პირველ საფეხურზე გამოიყენება ეგრეთ წოდებული სინთეზური მამოდიფიცირებელი პრეპარატები, რაც არ არის დაკავშირებული დიდ ფინანსურ ხარჯებთან და პაციენტთა დიდ ნაწილში კარგ შედეგს გვაძლევს. იმ შემთხვევაში, თუ პაციენტი არ პასუხობს და/ან ვერ იტანს პირველი საფეხურის მკურნალობას, გამოიყენება ბიოლოგიური მამოდიფიცირებელი პრეპარატები. ბიოლოგიური მამოდიფიცირებლები, მაღალტექნოლოგიური პრეპარატებია, შესაბამისად მაღალია მათი თვითღირებულებაც, რის გამოც ასეთი მკურნალობა პაციენტების უმრავლესობისთვის ხელმისაწვდომი არ არის.

ქვეყანაში კონკრეტული სტატისტიკა არ მოგვეპოვება, თუმცა მსოფლიოს მასშტაბით, სხვადსახვა პოპულაციაში, რევმატოიდული ართრიტის გავრცელება შეადგენს 0.5-1%-ს, რაც, დამეთანხმებით, რომ ქრონიკული, ანთებითი, პროგრესირებადი დაავადებისთვის საკმაოდ დიდი ციფრია, რაც განაპირობებს კიდევაც პრობლემის მასშტაბურობას და არასათანადო მართვის შემთხვევაში დიდ სოციალურ-ეკონომიკურ ზიანს. ჯანდაცვაზე ხელმისაწვდომობა, ზოგადად ადამიანის უფლებაა და ჩვენ ყველაფერი უნდა გავაკეთოთ ამ უფლების დაცვისათვის!

ამ ფონზე, მკითხველს აუცილებლად გაუჩნდება პირადი, თავისი წილის  დანაშაულის გრძნობა, და მაინც,  ნეტავ რას უცდის ამ დროს მთავრობა?!