კორონავირუსი 18 წლამდე ბავშვებში  დიაბეტის რისკს ზრდის – ახალი კვლევა

კიდევ ერთი კვლევის შედეგები რომელიც ნათლად აჩვენებს რამდენად მცდარი და დიდი რისკის მატარებელია საქართველოს სტრატეგია ასე ზედაპირულად უყურებდეს კოვიდ პანდემიას და დაინფიცირება უკეთეს გამოსავლად წარმოედგინოს ვიდრე ვაქცინაცია – ამის შესახებ ნორვეგიის სამეფოს ჯანდაცვის სამინისტროს უფროსი მრჩეველი ზაზა წერეთელი ფეისბუქზე წერს და აღნიშნავს:

„აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის (CDC) მიერ გამოქვეყნებული ახალი კვლევის თანახმად, 18 წლამდე ასაკის პირებში მკვეთრად იზრდება დიაბეტის დიაგნოზირება COVID-19 დაინფიცირებიდან სულ მცირე ერთი თვის შემდეგ.

კვლევის ავტორებმა – გამოიკვლიეს მონაცემები 2020 წლის მარტიდან 2021 წლის ივნისამდე, სანამ უაღრესად ინფექციური ომიკრონის ვარიანტი გამოიწვევდა შემთხვევების ზრდას აშშ-ში.

მკვლევარებმა ჩაატარეს კვლევა, რომელიც გამოქვეყნდა 7 იანვარს, აშშ-ის ორი მონაცემთა ბაზის გამოყენებით, სახელწოდებით IQVIA და HealthVerity და გამოიკვლიეს დიაბეტის დიაგნოზი 18 წლამდე.

IQVIA-ს მონაცემთა ბაზის მიხედვით, 80 893 პაციენტს შორის, დიაბეტის სიხშირე იყო 316 – 100 000 ადამიანზე წელიწადში COVID-19 ჯგუფში, 118 – 100 000 ადამიანზე წელიწადში არა-COVID-19 ჯგუფში, 126 – 100 000 ადამიანზე წელიწადში პრეპანდემიურ ARI (მწვავე რესპირატორული ინფექცია) ჯგუფში. დიაბეტის რისკი 166%-ით მაღალი იყო COVID-19 ჯგუფში, ვიდრე არა-COVID-19 ჯგუფში (HR = 2.66, 95% CI = 1.98-3.56) და 116%-ით მაღალი ვიდრე პრეპანდემიურ ARI ჯგუფში (HR = 2.16, 95). % CI = 1.64–2.86) დიაბეტის სიხშირე მნიშვნელოვნად არ განსხვავდებოდა პრეპანდემიურ ARI და არა-ARI ჯგუფებს შორის (HR = 0.99, 95% CI = 0.84-1.15).

HealthVerity მონაცემთა ბაზაში (439 439 პაციენტის მონაცემი) დიაბეტის სიხშირე 31%-ით მაღალი იყო 18 წელზე ნაკლები ასაკის პაციენტებში COVID-19-ით (399 – 100000 ადამიან წელიწადში), ვიდრე COVID-19-ის გარეშე (304 – 100000 ადამიან წელიწადში; HR = 1.31, 95% CI = 1.20-1.44).

კვლევამ ნათლად აჩვენა რომ (COVID-19) ინფექციამ შეიძლება გამოიწვიოს ტიპი 1 ან ტიპი 2 დიაბეტი რთული და განსხვავებული მექანიზმების მეშვეობით და რომ პანდემიის დროს დაფიქსირდა „ბავშვთა ტიპის 1 დიაბეტის“ მეტი შემთხვევა.

CDC-ის თანახმად, ვირუსმა შეიძლება ირიბადაც გაზარდოს დიაბეტის რისკი პანდემიური ცხოვრების წესის ცვლილებებით გამოწვეული წონის მატების გამო.

ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის თანახმად, „შესაძლებელია“ კოვიდ-19-მა ხელი შეუწყოს დიაბეტი განვითარებას, რადგან „ექსპერტებმა დაადგინეს, რომ COVID-19-ის გამომწვევ ვირუსს შეუძლია პირდაპირ შეუტიოს პანკრეასის ინსულინის წარმომქმნელ სტრუქტურებს“.

„პირველ რიგში, (COVID-19) შეიძლება პირდაპირ დააზიანოს პანკრეასის ბეტა უჯრედები, რომლებიც აწარმოებენ ინსულინს, რაც ამცირებს მათ უნარს გამოიმუშაონ საკმარისი ინსულინი სისხლში შაქრის კონტროლისთვის. მეორე, რადგან ვირუსი მრავლდება პანკრეასში, მას ასევე შეუძლია დააზიანოს უჯრედები, რომლებიც უშუალოდ გარს აკრავს ბეტა უჯრედებს, რომლებიც საჭიროა ინსულინის სათანადო გამოყოფისთვის“, – ნათქვამია ჰარვარდის გამოცემაში. „მესამე, როგორც ჩანს, ვირუსი ასევე აპროგრამებს გადარჩენილ უჯრედებს, არღვევს მათ ფუნქციონირებას, რამაც შეიძლება ზიანი მიაყენოს სისხლში შაქრის რეგულირებას“.

ამ კვლევის შემდეგ CDC გასცა რეკომენდაცია ყველა ჯანდაცვის პროვაიდერისადმი რომ მათ შეამოწმონ 18 წელზე უმცროსი პაციენტები დიაბეტზეც, თუ ისინი დაავადდნენ COVID-19 დიაბეტის ერთ-ერთი მთავარი, სიცოცხლისათვის საშიში რისკია დიაბეტური კეტოაციდოზი, რომელიც ჩვეულებრივ გვხვდება 1 ტიპის დიაბეტის მქონე პაციენტებში

DKA ვითარდება მაშინ, როდესაც ადამიანის სხეულს არ აქვს საკმარისი ინსულინი, რათა სისხლის შაქარი შევიდეს უჯრედებში როგორც ენერგიის წყარო. ამის ნაცვლად, ენერგიის მისაღებად ადამიანის ღვიძლი ანგრევს ცხიმებს, პროცესი რომელიც წარმოქმნის მჟავებს, რომლებსაც კეტონები ეწოდება. როდესაც ძალიან ბევრი კეტონი ძალიან სწრაფად წარმოიქმნება, მათ შეუძლიათ საშიშ დონემდე დაგროვდეს ადამიანის ორგანიზმში.

კვლევაში, 18 წლამდე ასაკის ადამიანთა თითქმის ნახევარს ჰქონდა DKA დიაგნოზის დასმის ან ცოტა ხნით ადრე ამ დიაგნოზამდე. მათ, ვისაც დაუსვეს COVID-19 და დიაბეტი, უფრო მეტად ჰქონდათ DKA, ვიდრე მათ, ვისაც ჰქონდა დიაბეტი, მაგრამ არა COVID-19.

ეს კვლევა ხაზს უსვამს COVID-19-ის პრევენციის მნიშვნელობას ყველა ასაკობრივ ჯგუფში, მათ შორის ვაქცინაციის მნიშვნელობას ყველა უფლებამოსილი ბავშვისა და მოზარდისთვის. კვლევა ასევე აჩვენებს რამდენად დიდი რისკის ქვეშ აყენებს ქვეყანა თავის მოზარდ მოსახლეობას, როდესაც დაინფიცირება უფრო კარგ გამოსავალად მიიჩნევს ვიდრე ვაქცინაციას.“