ჰემოფილიის სამკურნალო ახალი თაობის მედიკამენტს, რომელსაც სახელმწიფო სრულად აფინანსებს, პაციენტების მცირე ნაწილი იღებს

ჰემოფილიით დაავადებული ადამიანი, რომელიც, სამედიცინო დაწესებულებამდე ვერ აღწევს და გზაში სისხლდენით იღუპება – ასეთი იყო რეალობა 20-30 წლის წინ, როდესაც ამ პაციენტებისთვის მკურნალობა მხოლოდ პლაზმის გადასხმით იყო შესაძლებელი, ისიც – მხოლოდ თბილისში, ერთადერთ სამედიცინო დაწესებულებაში. მედიცინის განვითარების შედეგად დღეს ასეთი ფაქტები აღარ ხდება და პაციენტები მათთვის საჭირო მედიკამენტებს სახლში, ინექციის გზით იღებენ, რასაც მათი გარდაცვალების რისკები, პრაქტიკულად ნულამდე დაჰყავს. თუმცა, ძველი თაობის მედიკამენტების გარდა, არსებობს კიდევ უფრო თანამედროვე და ეფექტური, ახალი თაობის კანქვეშა პროფილაქტიკური მედიკამენტი,  რომელსაც, სახელმწიფო პროგრამის არსებობის მიუხედავად, პაციენტთა მხოლოდ მცირე ნაწილი იღებს. რაც ამ სფეროში არსებული ერთ-ერთი მთავარი გამოწვევაა.

ჰემოფილია – ესაა იშვიათი, გენეტიკური დაავადება, როდესაც სისხლში შემადედებელი ცილების დეფიციტია. შედეგად, სისხლს შედედების უნარი შესუსტებული აქვს და ნებისმიერი, თუნდაც მცირე ტრამვის დროს სისხლდენის შეჩერება, სპეციალური მედიკამენტების შეყვანის გარეშე ვერ ხერხდება. რაც უფრო დიდია შემადედებელი ფაქტორების დეფიციტი, მით უფრო მძიმეა დაავადება. ამიტომაც დაავადების სამი ტიპი არსებობს – მსუბუქი, საშუალო და მძიმე. მძიმე შემთხვევაში პრობლემები ადამიანს დაბადებისთანავე ეწყება, როცა ბავშვი გარკვეული ტრამვით  და ჰემატომებით იბადება.

ხშირ შემთხვევაში ჯანმრთელობის პრობლემები მცირე ასაკში მჟღავნდება, როცა ბავშვი ხოხვას იწყებს და საკონტაქტო ადგილებზე – კიდურებზე, დუნდულებზე, სახსრებზე ჰემატომები უვითარდება. ესაა შემთხვევა, როდესაც სისხლჩაქცევები ჩვეულებრივზე ხშირია და მუდმივი ხასიათის გამო მშობლის ყურადღებას მაშინვე იპყრობს. მეორე  სერიოზული პრობლემა კბილების ამოჭრისას იჩენს თავს, როდესაც სისხლის ჟონვა იწყება. მსოფლიო სტატისტიკით 10 ათას მამაკაცზე ერთი ჰემოფილიით დაავადებულია. ეს დაავადება მამაკაცებისთვისაა დამახასიათებელი, თუმცა მისი გადამცემი ქალია. როგორც სპონტანური ისე ტრავმული სისხლდენა შეიძლება სიცოცხლისთვის საშიში აღმოჩნდეს, თუ ის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან ორგანოებში  დაიწყება.

ამ დაავადების მქონე ადამიანებს ცხოვრება სერიოზული შეზღუდვებით უწევთ: მათთვის აკრძალულია კონტაქტური სპორტი, სადაც ტრავმების ალბათობა მაღალია. განსაკუთრებული რისკის ქვეშ არიან ცელქი ბავშვები, რომლებიც სხვადასხვა დაზიანების განსაკუთრებული საფრთხის წინაშე დგანან. პრობლემებთანაა დაკავშირებული სტომატოლოგთან მისვლაც. საქართველოში დღეს ჰემოფილიით დაავადებული 400-მდე ადამიანია. მათი სამკურნალო მედიკამენტების შეძენა სახელმწიფომ 2000 წელს დაიწყო, რადგან საკუთარი სახსრებით ამ ძვირადღირებული კონცენტრატების შეძენა ჰემოფილიის მქონე ადამიანებისთვის შეუძლებელია. დაავადებულთათვის აუცილებელია პროფილაქტიკური მკურნალობა, რათა შეზღუდული შესაძლებლობის განვითარებისგან დაცულები იყვნენ, რადგან განმეორებითი სისხლჩაქცევები სახსრებსა და კუნთებში რთულ დაზიანებებს იწვევს.

როგორც საქართველოს ჰემოფილიის და დონორობის ასოციაციის პრეზიდენტი, რომანოზ ხომასურიძე განმარტავს, სახელმწიფო პროგრამების ფარგლებში პაციენტებისთვის ძველი თაობის მედიკამენტები ხელმისაწვდომია და ორი წელია, მათ ახალი თაობის ჰემოფილიის სამკურნალო კანქვეშა პრფოლაქტიკური მედიკამენტი  „ჰემლიბრა“ დაემატა, რომელიც მძიმე პაციენტებისთვისაა განკუთვნილი და მთელ მსოფლიოში უკვე ოქროს სტანდარტადაა აღიარებული.  არსებული პრეპარატებისგან განსხვავებით, რომელთა მიღება ინტრავენურად, კვირაში 2-3-ჯერაა აუცილებელი,  „ჰემლიბრას“ პაციენტი კვირაში ერთხელ, კანქვეშ იკეთებს. ჰემოფილიით დაავადებული ადამიანებისთვის კი, რომლებსაც ვენები დაზიანებული აქვთ, წამლის კანქვეშ შეყვანა ბევრად მოსახერხებელი და ურისკოა. ამასთან, ხომასურიძის განმარტებით, „ჰემლიბრას“ ეფექტურობა პრაქტიკულად 100%-იანია – თუ ძველი თაობის მედიკამენტების მიღების შემთხვევაში პაციენტებს სისხლდენის განვითარების საკმაოდ მაღალი რისკი რჩებათ, „ჰემლიბრას“ გამოყენებას სისხლდენის შემთხვევები თითქმის 0-მდე დაჰყავს.

„ამ ეტაპზე საქართველოში „ჰემლიბრას“ 7 პაციენტი იღებს, შარშან კი მათი რაოდენობა 4 იყო. დაავადებულებს შორის, რომლებიც აღნიშნულ მედიკამენტს მოიხმარენ, 3 ბავშვია. ჩემი რეკომენდაციაა, პაციენტებმა არჩევანი „ჰემლიბრაზე“ გააკეთონ, მისი არაერთი უპირატესობის გამო,“ – ამბობს რომანოზ ხომასურიძე.

ექიმების თქმით, პაციენტები, ვისაც  შეთავაზებენ „ჰემლიბრათი“ მკურნალობას,  ცხადია, თანხმდებიან ამ შესაძლებლობის გამოყენებას.  რაც შეეხება ღირებულებას, „ჰემლიბრა“ საკმაოდ ძვირადღირებული მედიკამენტია და საშუალოდ, 7 პაციენტისთვის საჭირო წლიური დოზა სახელმწიფოს მილიონ ლარამდე უჯდება.

მთავარ პრობლემად სწორედ მედიკამენტის მაღალ ფასს ასახელებს ექიმი-ჰემატოლოგი კოტე ჩომახიძეც. ამბობს, რომ აქედან გამომდინარე, ექიმებს პაციენტებს შორის პრიორიტეტის გაკეთება უწევთ. კერძოდ, პირველ რიგში, ისინი „ჰემლიბრას“ ბავშვებსა და დაავადების მძიმე ფორმის მქონე ადამიანებს უწერენ, რადგან ეშინიათ, რომ მედიკამენტი ყველასთვის ხელმისაწვდომი არ იქნება.  ჩომახიძე იმედს გამოთქვამს, რომ უახლოეს პერიოდში ეს მედიკამენტი უფრო მეტი პაციენტისთვის იქნება ხელმისაწვდომი.

სპეციალისტების თქმით, მედიკამენტის მაღალი ფასის გამო,  უნდა არსებობდეს გარანტიები, რომ მედიკამენტის ნებისმიერი რაოდენობის პაციენტისთვის დანიშვნის შემთხვევაში, სახელმწიფო ყველა მათგანს დაუფინანსებს ამ პრეპარატს. ამ ეტაპზე დაახლოებით 100 პაციენტს, რომელთაც აქვთ მძიმე მიმდინარეობის ჰემოფილია, ხშირი და სიცოცხლისათვის სახიფათო სისხლდენები, „ჰემლიბრათი“ მკურნალობის დაუყოვნებლივ დაწყება ესაჭიროება. სწორედ ამიტომ, ასოციაცია მუშაობს „ჰემლიბრას“ საჭირო მოცულობის განსაზღვრაზე, რომელსაც სამინისტროს განსახილველად წარუდგენს. მას შემდეგ, რაც სახელმწიფოსგან იქნება გარანტიები, რომ დააფინანსებს წარდგენილი მოცულობის წამალს, ექიმები უფრო თავისუფლად შეძლებენ პაციენტებისთვის მის გამოწერას და აღარ ექნებათ შიში, რომ მედიკამენტს ყველა მათგანი ვერ მიიღებს. დაფინანსების გარანტიები მათ შესაძლებლობას მისცემს, „ჰემლიბრა“ არ შერჩევით, არამედ ყველა იმ პაციენტს გამოუწერონ, რომლებსაც ის სჭირდება.

„ჰემლიბრა“ უზრუნველყოფს არა უკვე არსეული სისხლდენის შეჩერებას, არამედ იმას, რომ სისხლდენა ნაკლები სიხშირით ან საერთოდ არ განვითარდეს. ასეთ პაციენტებს პრაქტიკულად აღარ აქვთ შეზღუდვა და არანაირი პრობლემა აღარ ექმნებათ.

მედიკამენტს, რომელსაც შეუძლია ჰემოფილიით დაავადებული პრაქტიკულად გამოაჯანმრთელოს, საქართველოში მხოლოდ ერთეული პაციენტები იღებენ. თუმცა არის კიდევ ათეულობით ადამიანი, რომლებიც ჰემოფილიის სამკურნალო კანქვეშა პროფილაქტიკური მედიკამენტის მიღების შემთხვევაში ცხოვრების ჩვეულ რიტმს დაუბრუნდებოდნენ. ამისთვის კი აუცილებელია, სახელმწიფომ მისცეს გარანტია მათ და მათ მკურნალ ექიმებს, რომ ახალი თაობის  მედიკამენტის გამოწერის შემთხვევაში, მას ნებისმიერი პაციენტი მიიღებს.

jandacva.ge