დისკრიმინაცია სახელმწიფოს მხრიდან – გაფანტული სკლეროზის პაციენტების მკურნალობა შერჩევითად ფინანსდება

საქართველოს ხელისუფლების წარმომადგენლებს არაერთხელ უთქვამთ, რომ მათი მთავარი პრიორიტეტი ადამიანია. თუმცა ქვეყანაში ცხოვრობს ათასობით ადამიანი, რომლებისთვისაც სრულიად ტრივიალური, არცთუ ძვირადღირებული მკურნალობაც კი ხელმიუწვდომელია. მეტიც: არის შემთხვევები, როდესაც გარკვეული დიაგნოზის ადამიანებს ერთ ქალაქში ხელი მიუწვდებათ მკურნალობაზე, ხოლო სხვა ქალაქში მცხოვრებლებს – არა.  ეს კი მოქალაქეებში უსამართლობის განცდას ორმაგად აძლიერებს, რადგან მათ მათივე სახელმწიფო გეოგრაფიული ნიშნით ყოფს და ღირსეული ცხოვრების შანსის მიცემაზე უარს ეუბნება.

ერთერთი ასეთი დაავადება გაფანტული სკლეროზია, რომელსაც, მკურნალობის არარსებობის პირობებში ადამიანი შეზღუდული შესაძლებლობების განვითარებამდე მიჰყავს – შესაძლოა პაციენტმა დაკარგოს სიარულის ან საუბრის უნარი, მხედველობა…

თბილისსა და აჭარაში მცხოვრებ პაციენტებს მკურნალობა ადგილობრივ დონეზე მოქმედი პროგრამების ფარგლებში უფინანსდება. დანარჩენ რეგიონებში მცხოვრები მოქალაქეები კი, ფაქტობრივად, განწირულნი არიან, თუ თავად არ აქვთ ფინანსური შესაძლებლობა. ეს მკურნალობა კი წელიწადში საშუალოდ 25 ათასი ლარი ჯდება, რაც მოქალაქისთვის ასტრონომიული თანხაა, სახელმწიფოსთვის კი – არცთუ სოლიდური ხარჯები, თან იმის გათვალისწინებით, რომ ქვეყანაში ამ დიაგნოზის მქონე 1200-1300 მდე ადამიანი ცხოვრობს.

წლებია, პაციენტებთან ერთად მათთვის მკურნალობის დაფინანსების მოპოვებისთვის ექიმებიც იბრძვიან. მათ შორისაა ნევროლოგი მარინე ჯანელიძე.

მისი თქმით, ეპიდემიოლოგიური შესწავლა, თუ რამდენ ადამიანს აქვს გაფანტული სკლეროზი, საქართველოში რეალურად არ ჩატარებულა. ეს დაავადება დაკავშირებულია გარკვეულ რეგიონებთან – გეოგრაფიულ განედებთან. მაგალითად, ჩრდილოეთში, ტრადიციულად, ბევრად მეტია ამ დიაგნოზის მქონე პაციენტი, ვიდრე სამხრეთით. ჩვენი გეოგრაფიული განედისთვის დამახასიათებელი სტატისტიკის თანახმად კი, საქართველოში 2000–მდე ასეთი დიაგნოზის მქონე ადამიანი უნდა ცხოვრობდეს.

მარინე ჯანელიძის თქმით, ეს არაა კატასტროფული რიცხვი,  პრობლემაა ის, რომ ეს დაავადება ემართება ახალგაზრდა ადამიანებს 20-დან 40 წლამდე ასაკში. იშვიათად დაავადება ბავშვებსა და ხანდაზმულებშიც ვლინდება. უფრო ხშირად ავადდებიან ქალები – შეფარდება დაახლოებით 3/1-ზეა. ანუ დაავადებულთა დიდი ნაწილი არის ახალგაზრდა ქალი, რომელმაც არა მხოლოდ კარიერაზე უნდა იზრუნოს, არამედ ოჯახი უნდა შექმნას, შვილები გააჩინოს.

მარინე ჯანელიძე გაფანტული სკლეროზის თავისებურებას აღწერს: ადამიანს შეიძლება დაემართოს შეტევა და დაკარგოს მხედველობა, მეტყველება, გაუჩერდეს ხელ-ფეხი, დაკარგოს კოორდინაციის უნარი, მაგრამ შემდგომში ის უკუგანვითარდება ანუ ეს უნარები აღდგება. თუმცა შეტევა შეიძლება წელიწადში იყოს სამი, ხუთი, ერთი… რაც დრო გადის, შეტევების სიხშირე მატრულობს და შეტევებს შორის პერიოდში პაციენტი უნარშეზღუდული ხდება: მაგალითად, თუ მან შეტევის დროს დაკარგა მხედველობა, შეიძლება ის სრულად აღარ აღდგეს, თუ გაუჩერდა ხელ-ფეხი, შესაძლოა, მათი ფუნქციონირება ბოლომდე არ დაბრუნდეს. როცა ერთმანეთს ემატება შეტევების ჯამი, პაციენტი თანდათანობით სულ უფრო უნარშეზღუდული ხდება.

მარინე ჯანელიძის თქმით, დაავადების დიაგნოსტირება საკმაოდ მარტივია მაგნიტო რეზონანსული ტომოგრაფიის საშუალებით, რაც დაზიანების კერების აღმოჩენის შესაძლებლობას იძლევა.

შეტევების მკურნალობა სტანდარტულია და ჰორმონოთერაპიას ეფუძნება. რაც შეეხება პრეპარატებს, რომლებიც შეტევის თავიდან აცილებისთვისაა საჭირო, ეს მედიკამენტები 1995 წლიდან შემოვიდა და პრაქტიკულად ყოველ 3 წელიწადში ახალი პრეპარატები შემოდის. ეს მედიკამენტები შეტევების სიხშირეს 50-70%-მდე ამცირებს.

მარინე ჯანელიძის თქმით, ერთი პაციენტის მკურნალობა საქართველოში საშუალოდ 25 ათასი ლარი ჯდება და ეს თანხა მწარმოებლების მხრიდან დათმობის შედეგია, რადგან ევროპაში აღნიშნული თერაპია გაცილებით ძვირი ჯდება.

ექიმი იმასაც  ამბობს, რომ სრულიად გაუმართლებელია, პაციენტის მკურნალობა მის საცხოვრებელ ადგილზე იყოს დამოკიდებული. ექიმი იხსენებს შემთხვევებს, როდესაც პაციენტს ერთერთ ქალაქში გაატანეს ყველა საჭირო დოკუმენტაცია, თუმცა მკურნალობის დაფინანსებაზე უარი უთხრეს.

„ადგილობრივი მუნიციპალიტეტისთვის  ეს რთულად გასააზრებელია, თუ არ მოხდა საკითხის მოგვარება სახელმწიფოს მხრიდან. თუ ადამიანი მაგალითად მარნეულიდანაა, მისი მკურნალობა არ ფინანსდება და  ეს დისკრიმინაციაა. რა დააშავა მან? რა დააშავეს ზუგდიდელმა, ქუთაისელმა პაციენტებმა? ის, რაც ხელმისაწვდომია თბილისელისთვის და აჭარელისთვის, მათთვის არაა ხელმისაწვდომი. სახელმწიფოსთან ამბის მიტანის მცდელობა ბევრი იყო, მაგრამ არ არსებობს კონცეპტუალური გააზრება, რომ ეს დაავადება არის დედამიწის პრობლემა, თანაც ახალგაზრდა ადამიანების პრობლემა, რომლებიც, მკურნალობის პირობებში შვილებსაც გააჩენენ და სრულფასოვნად იცხოვრებდნენ, შექმნიდნენ დოვლათს,“ – აცხადებს მარინე ჯანელიძე.

მისი თქმით, დაავადების მკურნალობას მსოფლიოში ძალიან კარგი პერსპექტივა აქვს და ამ ფერხულში საქართველოც უნდა ჩეაერთოს.

„ამიტომ ხმა უნდა მივაწვდინოთ სახელმწიფოს და ვუთხრათ მას, რომ ახალგაზრდებს მისი მხარდაჭერა სჭირდებათ,“- აღნიშნა მარინე ჯანელიძემ.

jandacva.ge